Με τα παιδιά μας στις ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας και στην Ανάσταση

 

Κυριακή των Βαΐων σήμερα- Χρόνια πολλά και ευλογημένα!

Από σήμερα αρχίζουν στους ναούς οι κατανυκτικές ακολουθίες του Νυμφίου και όλης της Μεγάλης Εβδομάδας. Πόσο όμορφες και συγκινητικές!… αλλά συχνά μάς προβληματίζουν ως γονείς, γιατί είναι πολύωρες και τα μικρά μας δυσκολεύονται λίγο…

Μερικές σκέψεις , λοιπόν, και μερικές » ιδέες» που είτε βλέπω να εφαρμόζουν άλλοι γονείς είτε τηρούμε εμείς στην οικογένειά μας, και βλέπω ότι «λειτουργούν» και βοηθούν στο να βιώσουμε, όλη μαζί η οικογένεια, το βαθύτερο νόημα των Ημερών μέσα από τη συμμετοχή στις ακολουθίες και τα Μυστήρια που τελούνται καθημερινά στους ναούς.

 

Αρχικά, παραθέτω ένα μικρό απόσπασμα από αγαπημένο κείμενο για τον εκκλησιασμό των παιδιών:

» Να συνηθίζουν, να λειτουργούνται, να ασπάζονται τις εικόνες, να κάνουν σωστά το σταυρό τους, να κοινωνούν των αχράντων μυστηρίων.

Ας είναι ζωηρά και άτακτα, ας κλαίνε, δεν πειράζει, μαθαίνουν, μυρίζουν τα ρούχα τους λιβάνι, ευλογούνται, αγιάζονται.

Με μεγάλη μου λύπη είδα σε ορθόδοξους ναούς στην Αμερική, την ώρα της θείας Λειτουργίας να είναι στο υπόγειο τα παιδάκια με την νηπιαγωγό, για να μην ενοχλούν στο ναό τους προσευχόμενους…

Είναι απαραίτητο από μικρά τα παιδιά να μάθουν τον τακτικό εκκλησιασμό. Ας μη καταλαβαίνουν, η χάρη ενεργεί πλούσια εντός τους. (ολόκληρο το κείμενο ΕΔΩ )

 

---

Και ας περάσουμε στα πιο πρακτικά θέματα: 

Ας ξεκινήσουμε από τις μανούλες που εγκυμονούν

» Η αγωγή των παιδιών ξεκινά από την στιγμή της σύλληψης» , κατά τον άγιο Πορφύριο– ενώ ο άγιος Παΐσιος τόνιζε την σημασία της πνευματικής ζωής της μητέρας κατά την διάρκεια της κυήσεως και την προσπάθειά της να ζει κατά Θεόν, η οποία είναι μια «θυσία» που βοηθά το αγέννητο παιδί, αλλά και την ίδια… Επομένως, η συμμετοχή της εγκύου στην εκκλησιαστική ζωή και στα Μυστήρια της Εκκλησίας είναι σημαντική για ένα υγιές (πνευματικά)  ξεκίνημα της νέας ζωής που μεγαλώνει μέσα της.

Σε πρακτικό επίπεδο: Αν είναι το πρώτο σας παιδάκι, είναι σχετικά απλά τα πράγματα. Αν όμως έχετε να προσέχετε και άλλα μικρούλια μέσα στο ναό, τότε οι όποιες ενοχλήσεις και κόπωση της εγκυμοσύνης, πολλαπλασιάζονται. Σε αυτή την περίπτωση, απαραίτητο είναι ένα κάθισμα- ελαφρύ και πτυσσόμενο- σε περίπωση που δεν θα βρείτε θέση να καθήσετε, είτε για να μπορείτε να σταθείτε κοντά στα μικρά σας, όπου εκείνα βολευτούν. Φυσικά, η βοήθεια του μπαμπά ή κάποιου άλλο προσώπου κρίνεται συχνά αναγκαία.

Καλό είναι, πριν την ακολουθία να έχετε ξεκουραστεί λίγο, και να έχετε οργανώσει έτσι τις δουλειές ώστε να μην «τρέχετε» όλη τη μέρα, γιατί προς το απόγευμα συσσωρεύεται όλη η κούραση και δεν μπορείτε να παρακολουθήσετε την ακολουθία είτε είστε κατάκοπη και δεν μπορείτε να παραβρεθείτε στο ναό (μού έχει συμβεί…). Τέτοιες μέρες προέχει ο εκκλησιασμός και το βίωμα των ημερών, όχι τα ψώνια και οι «γενικές καθαριότητες»- ειδικά όταν είστε σε » ενδιαφέρουσα» κανείς δεν πρέπει να σάς παρεξηγήσει αν δεν είναι το σπίτι στην εντέλεια. Αυτό δεν πρέπει να μάς προβληματίζει σε καμιά περίπτωση, όταν εγκυμονούμε ή όταν έχουμε μικρά παιδάκια. Άλλα είναι τα βασικά και αναγκαία, εκείνα που δίνουν και την πραγματική χαρά και ολοκλήρωση…

 

---

Για τις μανούλες με μωράκια που θηλάζουν:

Ειδικά αν είναι λίγων μηνών και δεν έχουν κάποιο «πρόγραμμα» , τα πλασματάκια μας ανά πάσα στιγμή μπορεί να πεινάσουν. Ένας μάρσιπος αγκαλιά τύπου sling ή όποιο άλλο σάς βολεύει, είναι πολύ χρήσιμο για την ώρα του θηλασμού- όπως και ένα κάλυμμα (μαντήλα) θηλασμού. Προσωπικά βολευόμουν με ένα μεγάλο , βαμβακερό, φαρδύ φουλάρι  που κάλυπτε το σώμα μου και το μωρό και θήλαζα διακριτικά ανά πάσα στιγμή, χωρίς να γίνεται αντιληπτό. Φαινόταν σάν να κοιμάται το μωρό στην αγκαλιά μου!

 

---

Για τα μικρά ζουζούνια- που δυσκολεύονται να καθήσουν ήσυχα για πολύ:

Εκεί περιπλέκονται λίγο τα πράγματα, αναλόγως πάντα με το ταπεραμέντο του μικρού! Το να επιβάλουμε σε ένα παιδάκι που μόλις περπάτησε και «χαίρεται τα ποδια του» να καθίσει ήσυχο και ακίνητο, είναι μάλλον υπερβολικό! Προσπαθούμε να σταθούμε σε σημείο που δεν ενοχλούμε πολύ, μάλλον στο πίσω μέρος του ναού,και αν κουραστεί το παιδάκι, βγαίνουμε για λίγο από το ναό για να κινηθεί ελεύθερα.

Πάντως, όλα τα μικρά που εκκλησιάζονται τακτικά συνηθίζουν τον χώρο του ναού και την σχετική τάξη που επιικρατεί και προσαρμόζονται. Σταδιακά βρίσκουν άλλα πράγματα να ασχοληθούν. Στα μικρά μας αρέσουν πολύ οι τοιχογραφίες και τις «χαζεύουν» για αρκετή ώρα, όλο και κάτι καινούριο εντοπίζουν.

 

«Εφόδια» που έχουμε μαζί μας, για τα μικρά:

λίγα αγαπημένα παιχνιδάκια, που δεν κάνουν θόρυβο

βιβλιαράκια με εικόνες ή για χρωμάτισμα

νεράκι και ένα σνακ, σε περίπτωση που πεινάσουν (για να τσιμπήσουν κάτι, εκτός του ναού, αν χρειαστεί).

Μια όμορφη ιδέα, που τα μικρά μας εφαρμόζουν από μόνα τους, είναι η «τσάντα της εκκλησίας» όπου βάζουν τα παιχνιδάκια τους,  κάποια αγαπημένα βιβλιαράκια, που διαβάζουν αποκλειστικά στο ναό, ενώ τα μεγαλύτερα τοποθετούν τα «εγκόλπια» της Θείας Λειτουγίας και των ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδας.

Επιπλέον, ένα μαξιλαράκι και μια κουβερτούλα ή και ένα καροτσάκι , ώστε να μπορούν να ξεκουραστούν , ακόμα και να κοιμηθούν. Εμείς προτιμούμε να μην κοιμίσουμε τα μικρά για μεσημέρι (εφόσον και εκείνα δεν το θέλουν…) και την ώρα της ακολουθίας τα μικρότερα κοιμούνται έχοντας ως νανούρισμα τις ψαλμωδίες…

 

---

 

Για μεγαλύτερα παιδιά (Νηπιαγωγείου, Δημοτικού και άνω):

Εκεί είναι αναγκαία η σχετική συζήτηση, πριν τον εκκλησιασμό, ώστε τα παιδιά να είναι ενήμερα για τα γεγονότα των Ημερών και να αντιληφθούν, το κατά δύναμιν, την ιερότητα των ακολουθιών και την αναγκαιότητα να τις παρακολουθήσουν. (δείτε το «ΑΦΙΕΡΩΜΑ: η Μεγάλη Εβδομάδα για παιδιά (κείμενα, έθιμα, κατασκευές για ένα Ορθόδοξο βίωμα των Αγίων Ημερών)» ΕΔΩ). 

Ένα βιβλιαράκι πάντα βοηθά να παρακολουθούν με περισσότερη προσοχή, χωρίς να «βαριούνται». Ακόμα όμως και αν νιώσουν ότι βαριούνται, εξηγούμε ότι πρόκειται για κάτι φυσικό, το οποίο όλοι οι άνθρωποι μπορεί να νιώσουν, αλλά με την προσευχή, την Ευχή του Χριστού και την προσήλωση στα πρόσωπα των αγίων, υποχωρεί…

 

---

Για εφήβους:

Η ψυχή των παιδιών εφηβικής ηλικίας βρίσκεται σε μια εσωτερική έκρηξη ελευθερίας. Υπάρχει περίπτωση τα παιδιά μας να αντιδράσουν σε οτιδήποτε αφορά την Πίστη, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο… Συζητούμε μαζί τους, προσευχόμαστε, δεν πιέζουμε… και ελπίζουμε ότι είναι κάτι περαστικό και επιφανειακό, το οποίο θα παρέλθει και το παιδί θα αναπτύξει και πάλι μια ουσιαστική σχέση με τον Θεό. Προκειμένου για τις ακολουθίες, δεν πρέπει να υπάρχει πίεση,αλλά αν νιώσουν ότι είναι ελεύθερα να επιλέξουν αν θα τις παρακολουθήσουν ή όχι, πιθανόν να συμμετέχουν με καλύτερη διάθεση.

 

---

Επιλογή ναού

Όταν είναι δυνατόν, επιλέγουμε κάποιο ναό «βολικό» για μικρά παιδιά, με χώρο όπου μπορούν να κινηθούν λίγο πιο άνετα (πχ γυναικωνίτης, κάποιο παρεκκλήσι κλπ. ).

Επιπλέον, αν οι ακολουθίες τελούνται με σύντομο ρυθμό (χωρίς να παραλείπονται τα λόγια) αυτό είναι επίσης πολύ βοηθητικό. 

 

Κάποιες οικογένειες βολεύονται με εκκλησιασμό σε Μοναστήρια ή σε αγρυπνίες. Ένας από τους δυο γονείς παρακολουθεί ολόκληρη την ακολουθία σε Μονή κατά την διαάρκεια της νύχτας, το πρωί ο άλλος πηγαίνει από την αρχή στην ενορία, ενώ προς το τέλος έρχεται και ο πρώτος με τα μικρότερα παιδιά. Έτσι όλοι «οικονομούνται». 

---

 

Ένα σχετικό κείμενο που είχα γράψει παλιότερα, με τους προβληματισμούς μου ως μητέρα, είναι το ακόλουθο- εμπεριέχει απόσπασμα του Αλεξ. παπαδιαμάντη, όπου ο συγγραφέας «υπερασπίζεται» τα μωρά που κάνουν φασαρία και «ενοχλούν»…

ΑΦΕΤΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΡΧΕΣΘΑΙ ΠΡΟΣ ΜΕ ΚΑΙ ΜΗ ΚΩΛΥΕΤΕ ΑΥΤΑ …-όταν τα παιδιά κάνουν φασαρία στην εκκλησία…

 

---

 

Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία

Αν χάσουμε την αναστάσιμη Θεία Λειτουργία, αν δεν κοινωνήσουμε των Αχράντων Μυστηρίων, πώς θα νιώσουμε Ανάσταση;… και εμείς και τα παιδιά μας. Εξάλλου, μετά το Χριστός Ανέστη πολλοί αποχωρούν, οπότε μένει χώρος για τα μικρά και για τα καροτσάκια μας. Ας κοιμούνται τα μωρά, την ευλογία την παίρνουν…

 

 

---

Εν κατακλείδι:

Ο εκκλησιασμός αυτές τις μέρες ας  γίνεται όσο πιο ευχάριστα. ακόμα και αν απαιτεί θυσίες από εμάς, ακόμα και αν περιοριστούν οι ώρες που βρισκόμαστε στο ναό, όσο και αν το επιθυμούσαμε… Είναι σημαντικό να δείχνουμε σεβασμό στις «δυνάμεις» και στις αντοχές των παιδιών και να κινούμαστε με ευελιξία, ώστε να διέλθουμε με ηρεμία και ευλογία τις Άγιες αυτές Ημέρες και να φτάσουμε ως την λαμπροφόρο ημέρα της Αναστάσεως με ένα απόθεμα όμορφων αναμνήσεων στις ψυχές των παιδιών, οι οποίες θα τα καθοδηγούν σε όλη τη ζωή τους καθώς και στις δικές τους οικογένειες.

 

Καλό Μεγαλοβδόμαδο και καλή Ανάσταση!
με την αγάπη μου,

Αλεξάνδρα Χ. Τ. 1/4/2018

 

 

 

σχετικές αναρτήσεις με λόγους του αγίου Παΐσίου, πολύ σημαντικούς για τις Ημέρες αυτές:

“Πώς να ζήσουμε πνευματικά τις γιορτές”

“Οι πειρασμοί μέσα στις γιορτές…” (αγίου Παϊσίου)

 

εικόνες από GoogleImages