Ελευθερία, αλλά και σεβασμός! (δυο έννοιες παράλληλες, στην αγωγή των παιδιών)

.

.

Ελευθερία στην ανατροφή των παιδιών μας… όχι πίεση…

έννοιες που τις τελευταίες μέρες, με απασχολούν πολύ,( ειδικά μετά τα κείμενα που έγραψα εδώ και εδώ και αναφέρονται στην έννοια της ελευθερίας και των προσωπικών επιλογών των παιδιών μου).

Και αυτό που περισσότερο απασχολεί την σκέψη μου, είναι το εξής:

Μέχρι πού πρέπει να φτάνει η ελευθερία στην αγωγή τους; Υπάρχουν κάποια όρια, που πρέπει να θέσουμε, και αν ναι, ποια είναι αυτά;…

Ερωτήσεις δύσκολες, με απαντήσεις ακόμα πιο πολύπλοκες… που γεννούν και άλλους συνειρμούς.

 

.

Μέσα από τους προβληματισμούς μου αυτούς, μου ήρθε στο μυαλό μια φράση, που ένας καθηγητής μας, φιλόλογος, επαναλάμβανε συχνά στο Γυμνάσιο:

«Η ελευθερία μου τελειώνει εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου».

Πώς να το μεταφέρω αυτό στην διαπαιδαγώγηση;

.

Πέρα από αυτά που ανέφερα σχετικά με την εσωτερική ελευθερία (απαλλαγή από τα πάθη της ψυχής) και παράλληλα μ΄αυτή την έννοια, έρχεται η έννοια του σεβασμού προς το πρόσωπο του άλλου.

Αρχίζω να αντιλαμβάνομαι ότι από πολύ νωρίς ένα παιδί μπορεί να καταλάβει την έννοια του σεβασμού. Συμβαίνει συχνά να δίνεται το μήνυμα για απόλυτη αγάπη και κάλυψη των αναγκών του παιδιού- που μεταφράζεται λανθασμένα ως υπερβολική προστασία , έλλειψη ορίων, ανοχή λανθασμένων συμπεριφορών… και που δίνει στο παιδί την αντίληψη ότι οι γονείς είναι πάντα υποχρεωμένοι να ακολουθούν τις απαιτήσεις του.

Όσο περνούν τα χρόνια, αρχίζω να αναθεωρώ κάποιες απόψεις, γιατί αντιλαμβάνομαι ότι όλα είναι θέμα καλλιέργειας του εγωισμού… ναι,αυτού του μεγάλου αγκαθιού, που ριζώνει στην τρυφερή ψυχούλα του παιδιού και, όσο περνούν τα χρόνια, πιο βαθιά χώνεται και την πληγώνει…

Ίσως να φοβάμαι να τους πω την αλήθεια, για τις λανθασμένες συμπεριφορές και κινήσεις τους, για να μην τα πληγώσω… όμως αυτό εν τέλει τα βοηθά; τα προετοιμάζει για μια ζωή δύσκολη, απαιτητική και σκληρή;…

Με τους επαίνους όντως καλλιεργούνται τα παιδιά; πράγματι αποκτούν αυτοπεποίθηση; ή απλώς φουσκώνει το «εγώ» τους;…

Δεν είναι αναγκαίο να μάθει να διακρίνει και τις ανάγκες των άλλων και να φτάνει μέχρι εκεί που δεν ενοχλεί και δεν δυσκολεύει τους συνανθρώπους του;…

.

Ίσως να φαίνεται δεδομένο ότι του το μαθαίνω κι αυτό… αλλά στην πράξη βλέπω ότι δεν το έχω καλλιεργήσει επαρκώς.

Αν υπήρχε, πράγματι, αυτή η ευαισθησία, θα αποφεύγονταν πολλές συγκρούσεις μεταξύ των αδελφών και τα παιδιά θα υπάκουαν πιο εύκολα στο πρόγραμμα του σπιτιού, γιατί μόνο με κάποιους συγκεκριμένους ρυθμούς μπορεί να λειτουργήσει ομαλά μια οικογένεια.

.

Κάποτε, μου είχε πει κάποιος: «ο εγωισμός είναι ένα με το πετσί μας»… και βλέπω ότι, δυστυχώς, έτσι αναθρέφονται και τα παιδιά μας… από πολύ μικρά τα παιδιά, τους μεταφέρω δικές μου βλέψεις , ώστε αναδεικνύομαι μέσα από αυτά… και η τάση της σημερινής κοινωνίας για διαρκή αυτοπροβολή;… μήπως την ακολουθώ και εγώ, έστω ασυνείδητα;…

***

.

Για την ταπείνωση, τον αντίποδα του εγωισμού, αντιγράφω λίγα λόγια από το βιβλίο : Βίος και λόγοι Γέροντος Πορφυρίου:

 

«Οι γονείς ευθύνονται πρώτοι για την αποτυχία των παιδιών στη ζωή και οι δάσκαλοι και καθηγητές μετά. Τα επαινούν διαρκώς. Τους λένε εγωιστικά λόγια. Δεν τα φέρνουν στο Πνεύμα του Θεού, τ’ αποξενώνουν απ’ την Εκκλησία. Όταν μεγαλώσουν λίγο τα παιδιά και πάνε στο σχολείο μ’ αυτό τον εγωισμό, φεύγουν απ’ τη θρησκεία και την περιφρονούν, χάνουν το σεβασμό προς τον Θεό, προς τους γονείς, προς όλους. Γίνονται ατίθασα και σκληρά και άπονα, χωρίς να σέβονται ούτε τη θρησκεία ούτε τον Θεό. Βγάλαμε στη ζωή εγωιστές και όχι Χριστιανούς.

Τα παιδιά με τους συνεχείς επαίνους δεν οικοδομούνται. Γίνονται εγωιστές και κενόδοξοι. Θα θέλουν σ’ όλη τους τη ζωή να τους επαινούν όλοι διαρκώς, έστω κι αν τους λένε και ψέματα. Δυστυχώς, σήμερα μάθανε όλοι να λένε και ψέματα και τα δέχονται οι κενόδοξοι, είναι η τροφή τους. «Πες το, κι ας είναι ψέμα, κι ας είναι ειρωνεία», λένε. Ο Θεός αυτό δεν το θέλει. ο Θεός θέλει την αλήθεια. Δυστυχώς, αυτό δεν το καταλαβαίνουν όλοι και κάνουν το εντελώς αντίθετο.

Σ’ όποιον τα πεις αυτά, θα πει: «Τι λες, καλέ, άμα δεν επαινέσεις το παιδί ούτε να διαβάσει μπορεί, ούτε, ούτε….». Μα συμβαίνει  αυτό, γιατί έτσι είμαστε εμείς και κάνομε και το παιδί μας έτσι. Δηλαδή έχομε ξεφύγει απ’ την αλήθεια. Ο εγωισμός έβγαλε τον άνθρωπο απ’ τον Παράδεισο, είναι μεγάλο κακό. Οι πρώτοι άνθρωποι, ο Αδάμ και η Εύα, ήταν απλοί και ταπεινοί, γι’ αυτό ζούσαν στον Παράδεισο. Δεν είχαν εγωισμό. Είχαν, όπως λένε στη θεολογική γλώσσα, το αρχέγονον. Όταν λέμε «αρχέγονον», εννοούμε τα χαρίσματα που έδωσε ο Θεός αρχικά, όταν εδημιούργησε τον άνθρωπο, δηλαδή τη ζωή, την αθανασία, τη συνείδηση, το αυτεξούσιο, την αγάπη, την ταπείνωση κ.ά. Μετά ο διάβολος κατόρθωσε με τον έπαινο και τους επλάνησε. Γεμίσανε εγωισμό. Το φυσικό, όμως, του ανθρώπου, έτσι όπως τον έπλασε ο Θεός, είναι η ταπείνωση. Ενώ ο εγωισμός είναι κάτι το αφύσικο, είναι  αρρώστια, είναι παρά φύσιν. […]

Τι είναι αυτό που πάθαμε και δεν το καταλάβαμε; Βλέπετε πώς πλανηθήκαμε; Καταντήσαμε τη γη μας και την εποχή μας σωστό ψυχιατρείο! Και δεν καταλαβαίνομε τι μας φταίει. Όλοι απορούμε: «Τι γίναμε, που πάμε, γιατί τα παιδιά μας πήρανε τους δρόμους, γιατί φύγανε απ’ τα σπίτια τους, γιατί παρατήσανε τη ζωή, γιατί παρατήσανε τη μόρφωσή τους; Γιατί γίνεται αυτό;». Ο διάβολος κατόρθωσε να εξαφανίσει τον εαυτό του και να κάνει τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν άλλα ονόματα. Οι γιατροί, οι ψυχολόγοι λένε συχνά, όταν ένας άνθρωπος πάσχει: «Α, νεύρωση έχεις! Α, άγχος έχεις!» και τα τοιαύτα. Δεν παραδέχονται ότι ο διάβολος υποκινεί και διεγείρει στον άνθρωπο τον εγωισμό. Κι όμως ο διάβολος υπάρχει, είναι το πνεύμα του κακού. Αν πούμε ότι δεν υπάρχει, είναι σαν να αρνούμαστε το Ευαγγέλιο που μιλάει γι’ αυτόν. Αυτός είναι ο εχθρός μας, ο πολέμιος μας στη ζωή, ο αντίθετος του Χριστού και λέγεται αντίχριστος. Ο Χριστός ήλθε στη γη, για να μας απαλλάξει από τον διάβολο και να μας χαρίσει τη σωτηρία.

Το συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι πρέπει να μάθομε στα παιδιά να ζουν ταπεινά και απλά και να μη ζητούν τον έπαινο και το «μπράβο». Να τα μάθομε ότι υπάρχει η ταπείνωση, που είναι η υγεία της ζωής».

 

(περισσότερα εδώ- στο κεφάλαιο: «Τα παιδιά με τους συνεχείς επαίνους δεν οικοδομούνται «. από τους λόγους του αγίου Πορφυρίου).

.

.

 

Ένας διαρκής αγώνας η ανατροφή των παιδιών μας- μάλλον το πιο απαιτητικό έργο της ζωής μας.

Εύχομαι ολόψυχα να  έχουμε την διάκριση και την θεία φώτιση, για να κινούμαστε προς όφελος των παιδιών μας ….

με την αγάπη μου,

Αλεξία